پرکردن دندان؛ مراحل، هزینه ومراقبت بعد از ترمیم

پر کردن دندان از رایج‌ترین و شناخته شده‌ترین درمان‌های دنداپزشکی است. شما به احتمال زیاد در حال حاضر خودتان یک دندان پرکرده دارید یا کسی را می‌شناسید که یک دندان پرکرده دارد. هنگامی که یک دندان می‌پوسد، سوراخ کوچکی بروی آن بوجود می‌آید که به آن کرم‌‌خوردگی دندان می‌گویند. پرکردن دندان برای ترمیم دندان شیری به عنوان جایگزینی برای مناطق پوسیده استفاده می‌شود. همچنین این درمان ممکن است برای تعمیر دندان ترک‌خورده، شکسته و یا فرسوده نیز مورد استفاده قرار گیرد. در حالی که پرکننده‌های سنتی دندان از آمالگام ساخته شده بودند، امروزه پرکننده‌ها را می‌توان از موادی مانند چینی و کامپوزیت تهیه کرد که به‌طور طبیعی بیشتر همرنگ با دندان باشند. این موضوع باعث می‌شود که عمل پرکردن عملاً غیر قابل تشخیص باشد و از کاربرد هرگونه جیوه یا دیگر فلزات جلوگیری شود.

چرا پر کردن دندان لازم است؟

بدن ما دارای توانایی شگفت‌انگیزی برای تعمیر سازه‌های آسیب دیده است. به‌عنوان مثال، زمانیکه استخوانی می‌شکند، بدن ما قادر است با ایجاد سلول‌های جدید، آن استخوان‌ را بهم بچسباند. متأسفانه این توانایی در مورد دندان‌های ما صدق نمی‌کند. اگر چه ما از دو مجموعه دندان در زندگی برخوداریم، لیکن در صورتی که سوراخی در دندان ایجاد شود، بدن ما قادر به تعمیر آن نیست. صدها سال پیش (قبل از آنکه عمل پرکردن دندان وجود داشته باشد)، وجود این سوراخ برای مردم آنقدر دردآور بود که آن‌ها در نهایت آن دندان را می‌کشیدند.

بطرز شگفت‌انگیزی، دندانپزشکی مدرن راه را پیدا کرده است و به شما اجازه می‌دهد دندان پوسیده‌ی خود را نگه دارید. تمام آنچه که باید انجام گیرد این است که باکتری‌ها به شیوه‌ای حرفه‌ای برداشته شوند و سپس آن سوراخ در دندان با مواد سخت دندان‌گونه‌ای که تحت عنوان پرکننده‌ی دندان شناخته می‌شوند، پر شود.

انواع رنگ ها و مواد برای پرکردن دندان

از مواد مختلفی برای پرکردن دندان می‌توان استفاده کرد. در این مقاله، آمالگام و کامپوزیت رزین، بعنوان دو مورد از رایج‌ترین این مواد، معرفی خواهند شد.

پرکننده‌های آمالگام معمولاً بیشتر به عنوان پرکننده‌هایی نقره‌ای یا جیوه‌ای شناخته می‌شوند. این مواد از نقره، قلع، مس، روی و جیوه ساخته می‌شوند.

پرکننده‌‌های رزین کامپوزیت را معمولاً بیشتر به عنوان پرکننده‌های سفید، پرکننده‌های همرنگ دندان و روکش می‌شناسند. این مواد از اجزاء بسیار کوچکی از جنس سیلیکا که توسط پوششی رزین پلاستیکی، عمدتاً BIS-GMA، احاطه شده است،  ساخته می‌شوند.

آمالگام

آمالگام، در حال حاضر برای بیش از ۱۸۰ سال در رشته دندانپزشکی مورد استفاده قرار گرفته است. هنگامیکه فلزات موجود در آمالگام، گرد هم می‌آیند، ماده‌ی نرمی را تشکیل می‌دهندکه می تواند دندان شما را به شکل اصلی خود بازگرداند. پس از چند دقیقه، آمالگام در نتیجه‌ی مخلوط شدن اجزاء فلزی خود، شروع به سخت شدن می‌کند. اگر چه جیوه خالص سمی است لیکن، جیوه موجود در پرکننده‌های آمالگامی پس از سخت شدن پرکننده، در داخل آن قفل شده و به همین دلیل دیگر مضر نیست. مطالعات بسیاری نشان داده‌اند که آمالگام دندانی در دوره‌ی استفاده‌ی خود کاملاً بی‌ضرر است. در مورد آمالگام در بخش‌های بعدی این نوشتار بیشتر صحبت خواهیم کرد.

پرکننده‌های کامپوزیتی

پرکننده‌های کامپوزیتی جدیدتر از آمالگام بوده و دائماً در حال بهبود هستند. رزین کامپوزیت‌ها تقریباً همانند گِل مدل‌سازی هستند. برای سخت شدن کامپوزیت، دندانپزشک نور آبی روشنی را بر روی آن می‌تاباند. از طریق یک سری از واکنش‌های شیمیایی، رزین کامپوزیت به ماده‌ای بسیار مستحکم تبدیل می‌شود که بسیار شبیه به دندان طبیعی به نظر می رسد.

نحوه انتخاب مواد مناسب برای پر کردن دندان

بسیاری از مردم پرکننده‌های سفید را ترجیح می دهند زیرا آنها کمتر قابل مشاهده هستند. در کلینیک ما معمولاً آمالگام برای دندان‌های عقب و پرکننده‌های کامپوزیت رزین برای دندان‌های جلو توصیه می‌شوند.

به منظور کمک به اتخاذ تصمیمی آگاهانه، در اینجا فهرست کوتاهی از عوامل تأثیر گذار را خدمت شما ارائه می‌دهیم:

۱ – پرکننده‌های آمالگامی مستحکم‌تر از نمونه‌های کامپوزیتی هستند. از این جهت که بخش عمده‌ای از نیرو و فشار موقع جویدن به دندان‌های عقبی وارد می‌شود، ما پرکننده‌های آمالگامی را برای دندان‌های عقبی شما توصیه می کنیم.

۲ – پرکننده‌های کامپوزیتی گران‌تر از نمونه‌های آمالگامی هستند.

۳ – پرکننده‌های آمالگامی عمر طولانی‌تری نسبت به نمونه‌های کامپوزیتی دارند.

۴ – پرکننده‌های کامپوزیتی نسبت به نمونه‌های آمالگامیِ نقره‌ای کمتر قابل توجه هستند.

۵ - آمالگام حاوی جیوه است.

۶ - نشت بیسفنول-آ از پرکننده‌های کامپوزیتی امکان‌پذیر است.

۷ – پر کردن دندان با آمالگام به حذف ساختار دندان سالم توسط دندانپزشک نیاز دارد.

۸ – پرکننده‌های کامپوزیتی پس از سخت شدن کوچک می‌شوند.

۹ – پرکننده‌های کامپوزیتی نسبت به تکنیک پرکردن حساس‌ترند.

آنچه در پر کردن یک دندان انجام می‌شود

در هنگام پر کردن، دندانپزشک شما با استفاده از یک بی‌حسی موضعی، دندان و مناطق اطراف آن را کرخت می‌کند تا این اطمینان را حاصل کند که شما در طول انجام کار در راحت‌ترین شرایط ممکن قرار می‌گیرید . سپس او بخش‌های فاسدشده‌ی دندان را از آن مناطق می‌زداید و ظاهر تمیز دندان را بالا می‌آورد. پرکننده آماده شده و در محل مناسب قرار داده خواهد شد. پس از آن، دندانپزشک به منظور حذف لبه‌های تیز یا مواد اضافه و همچنین برای حصول اطمینان از ایجاد شکل و احساسی طبیعی، پرکننده را صیقل خواهد داد. به‌طور کلی، هرچند پر کردن یک دندان فقط طی یک جلسه‌ی کاری کوتاه انجام می‌شود، با این حال پرکردن چند دندان ممکن است به جلسات بیشتری نیاز داشته باشد.

اگر جلسه‌ی دومی برای پرکردن چند دندان مورد نیاز باشد، پرکننده‌ی موقتی برای جلوگیری از هرگونه پوسیدگی بیشتر و یا وقوع آسیب، در محل قرار داده خواهد شد.

اینله و اُنله چیست؟

اینله و انله روش‌های دیگری برای پرکردن دندان هستند، که جایگزین بخشی از دندان که به دلیل پوسیدگی، ساییدگی و یا آسیبی تصادفی از دست رفته‌اند، می‌شوند. این مواد مستحکم‌تر و با دوام‌تر از پرکننده‌ها هستند و به ویژه برای سطوح جویدن دندان‌های عقبی و ترمیم گسترده‌ی دندان‌های جلویی مناسب می‌باشند.

اینله و انله را می‌توان از فلز، کامپوزیت و یا چینی ساخت. نتایج دو گزینه‌ی آخر در عمل‌های ترمیمی تقریباً غیرقابل تشخیص هستند.

اینله در سوراخ دندان قرار می‌گیرد. انله بر روی دندان می‌نشیند و شکل آن به خود می‌گیرد.

مراحل آماده‌سازی دندان در این روش، همانند روش پر کردن است (بالا را ببینید). هنگامی که دندان آماده شد، قالبی از دندان با استفاده از موادی نرم و شکل‌پذیر تهیه می‌شود. سپس این قالب به یک تکنسین دندانپزشکی داده می‌شود تا اینله/ انله سفارشی در اندازه دقیق و شکل مورد نیاز ساخته شود.

در طول ساخت اینله/ انله، از پرکننده‌های موقتی بر روی دندان استفاده می شود. پس از آماده‌سازی، دندانپزشک شما اینله/ انله را در محل خود می‌چسباند و تنظیمات کوچکی را برای حصول اطمینان از راحتی عمل گاز زدن، بروی آن‌ها  ایجاد می‌کند.

مراقبت، بازیابی و عوارض جانبی احتمالی

تأثیر اکثر بی‌حس‌کننده‌ها بین ۲ تا ۴ ساعت و انواع خاصی از آن‌ها می‌تواند تا ۷ ساعت بطول بیانجامد. بنابراین انتظار می‌رود که شما حالت کرختی را تا چند ساعت پس از عمل با خود داشته باشید.

میزان بی‌حس شما به برخی پارامترها، از جمله مقدار و نوع ماده‌ی بیهوشی استفاده شده، بستگی دارد. مادامیکه شما بی‌حس هستید، از آنجایی که قادر به تشخیص دما در آن منطقه نیستید، مهم است که مراقب هر چیزی داغ باشید، زیرا ممکن است براحتی خود را بسوزانید. در این مدت مراقب باشید لب یا لپ خود را گاز نگیرید، زیرا این موضوع می‌تواند، پس از اتمام بیحسی، شما را با یک زخم زننده باقی بگذارد.

این امر به ویژه برای کودکانی که ناتوانی در احساس چیزها برایشان سرگرم‌کننده است، مشکل‌ساز خواهد بود. ممکن است منطقه‌ی بی‌حس شده، بزرگ و متورم احساس شود، اما، اکثر اوقات به طور کاملاً طبیعی به نظر می‌رسد. شما می‌توانید برای حصول اطمینان به آینه نگاه بیاندازید. البته گاهی اوقات ممکن است هنگامیکه لبخند می‌زنید، لب‌های شما به شیوه‌ی کاملاً یکسانی حرکت نکنند.

از بین رفتن تدریجی حالت کرختی، برعکس فرایند بی‌حس کردن است، ابتدا حالتی مانند سوزن سوزن شدن احساس می‌شود و سپس احساس دوباره به حالت عادی خود بازمی‌گردد.

عوارض ترمیم دندان در صورتی که توسط دندانپزشک باتجربه انجام شود، نادر است.